Ruud en Casper van Woerkom: over pionieren met NKG
06 maart 2025
Ruud en Casper van Woerkom boeren op zo’n 70 hectare in Slootdorp, Noord-Holland. Vader Ruud heeft nu al zo’n tien jaar ervaring met Niet-Kerende Grondbewerking (NKG), terwijl zoon Casper zich opmaakt om het bedrijf over te nemen. Samen denken ze na over de voor- en nadelen, en over wat het betekent voor boeren in de toekomst.
Bekijk ook de factsheet NKG in de Groeikracht Kennisbank.
De Wieringermeerpolder is een bont gezelschap, en een bonte verzameling aan grondsoorten, laat Ruud weten. ‘Toen hier vlak na de oorlog de polder was drooggelegd en het land werd uitgegeven, kwamen er boeren vanuit zo ongeveer heel Nederland hierheen, dat maakt dat er best wat diversiteit is.’ Misschien dat het uitwisselen van nieuwe ideeën, kennis en methodes dan ook voor de hand ligt in deze regio. Ruud kan zich de levendige discussies vanuit de Veldleeuwerik-groep, een studieclub voor duurzame akkerbouw, nog goed voor de geest halen. Zo kwam hij ook op Niet-Kerende Grondbewerking (NKG), wat inmiddels niet meer weg te denken is uit zijn bedrijf. ‘Je ziet het toch bij anderen goed werken en dan denk je, goh, dat spreekt me eigenlijk wel aan’, vertelt Ruud.
De balans van structuur, nutriënten en water
Als hij eerlijk is, zag Casper het in het begin niet altijd zitten. ‘Vroeger dacht ik wel eens, waar zijn we mee bezig, dat ploegen werkt toch mooi?’ zegt hij lachend. Toch wordt NKG regelmatig genoemd als één van de meest impactvolle stappen richting een gezonde bodem. Door de bovenste laag van de grond zo veel mogelijk met rust te laten, kan het bodemleven ongestoord zijn gang gaan en blijven de wortelgangetjes intact. ‘Het voordeel is dat je de plantenresten en nutriënten bovenin laat zitten, waar het makkelijker beschikbaar is voor het oogstgewas. We houden zo het organische stoffen-gehalte hoog, en bovendien wordt de grond er ook steviger van. Je rijdt er minder snel schade op’, laat Ruud weten. Dan is er nog de capillaire werking. ‘De zomers worden steeds droger, dus dan is het belangrijk dat de grond het vocht en de meststoffen goed vasthoudt. Een groot voordeel.’ En via bladsapmonsters, die ze laten analyseren op spoorelementen in het blad, houden ze in de gaten of de nutriënten in de grond inderdaad in balans zijn.
Inzaaien van groenbemester na de tarweoogst, door woelen en kopeg zaaien.
We bekijken een stuk grond op het perceel van Ruud en Casper.
Dat laat niet weg dat NKG ook risico’s kent. ‘De timing is echt belangrijk’, laat Casper weten. ‘Je wil al je diepere grondbewerkingen in het najaar doen, zodat het in het voorjaar niet meer hoeft. Omdat we onze grond niet keren, willen we zo lang mogelijk een groenbemester laten staan. Vervolgens begin je wat later in het voorjaar, want je grond blijft langer nat door die capillaire werking. Je kunt dus ook pas later zaaien.’ Bij de suikerbietenoogst in het najaar is de grond vaak nog te nat om NKG-handelingen te doen, zoals woelen of eco-ploegen, wat Casper en Ruud noopt tot spit-zaaien. ‘Dat is niet helemáál NKG, maar we hebben voor die bewerking niet echt een andere optie’, zegt Casper. En dan is er nog de grootste ergernis: onkruid. ‘Je werkt niet alles onder, waardoor natuurlijk ook de restjes en de wortels van het onkruid achterblijven’, zegt Ruud. ‘Als straks de toelating van middelen weer strenger wordt, vraag ik me af hoe ver we mechanisch nog komen.’
Wanneer de groenbemester bij vorst wordt geklepeld, is de kans op gewasresten en ander onkruid zo laag mogelijk.
Onzekere tijden
Desondanks wegen de voordelen van NKG ruimschoots op tegen wat er op de akkerbouw afkomt, vinden de twee. ‘Aan alles zit een risico, en dat moet je wel durven nemen. Het moet bij je passen’, zegt Casper. Het bedrijf van de familie Van Woerkom ligt in één van de nieuw aangewezen Nutriënten-Verontreinigde (NV) gebieden– er mag vanaf dit jaar 20% minder stikstof worden gestrooid. ‘Maar als we onze bodem analyseren, denken we dat we het aankunnen. We hebben zitten rekenen, en zelfs met de reductie redden we het nog een heel eind’, zegt Ruud. Dat dankt hij gedeeltelijk aan NKG. Ook qua klimaatadaptatie doet hun land niet onder aan dat van anderen. ‘Bij andere bedrijven, die bij een nat najaar moeten ploegen, kan het best veel schade veroorzaken. Dat probleem hadden wij afgelopen jaar bijvoorbeeld minder, want de groenbemester stond er al in.’
Uitzicht vanaf de landweg bij familie Van Woerkom.
Net als iedere akkerbouwer is de grilligheid van regelgeving niet onbekend bij familie Van Woerkom. De aangewezen NV-gebieden, de regels rondom bloemranden en bufferstroken en de wijzigingen in de toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen zijn daar voorbeelden van. Dat wringt, maar ‘door de regeldruk blijf je wel innoveren en vooruitlopen’, vindt Casper. ‘Als we met een gewasbeschermingsmiddel minder moeten boeren, dan kan dat eerst voelen als een ramp. Maar toen we de neonicotinoïden verloren, hebben we ook gezien dat het eigenlijk wel meeviel. Waarschijnlijk omdat bij ons de luizendruk niet zo hoog is. Het moet alleen niet te hard gaan.’ Ruud, op zijn beurt, spreekt liever van “uitdagingen” dan “problemen”. ‘Ik ben vooral ook blij dat we al heel wat jaren aan het proberen zijn. Als je star vasthoudt aan wat je deed en niet openstaat voor vernieuwing, dan wordt die uitdaging wel heel erg groot.’
Meer weten over de ervaring van Ruud en Casper?
Bij Groeikracht geloven we in de uitwisseling van kennis tussen akkerbouwers. Heb je ideeën of vragen voor Ruud en Casper? Kom in contact!
Telefoonnummer: 06-57428431
E-mailadres: caspervanwoerkom@gmail.com
